Օբսեսիվ-կոմպուլսիվ խանգարում (լատիներեն՝ obsessio — «պաշարում; գրավում», obsessio — «գաղափարով համակվածություն» և compello — «ստիպում եմ», compulsio — «ստիպում»), հապավումը՝ ՕԿԽ, հայտնի է նաև որպես կպչուն վիճակների նևրոզ – հոգեկան խանգարում է, որը արտահայտվում է ակամա արտահայտվող, կպչուն, խանգարող կամ վախեցնող մտքերով (օբսեսիաներով), ինչպես նաև նրանով, որ մարդը մշտապես և անարդյունք փորձում է ձերբազատվել այդ մտքերով առաջացած տագնապից՝ նույնքան կպչուն և հոգնեցնող գործողությունների օգնությամբ (կոմպուլսիաներով)։

Ավելին …

Այլուրոֆոբիա (անգլերեն ailurophobia կամ elurophobia, հունարեն αἴλουρος ( aílouros ) - կատու և φόβος - ֆոբիա): Հայտնի է նաև որպես ֆելինոֆոբիա (felinophobia), գալեոֆոբիա, գատոֆոբիա (gatophobia, իսպաներեն gata – կատու) - կպչուն վախ կատուներից:

Ի տարբերություն շների, որոնք սոցիալական շփումների կարիք ունեն և ջանում են իրենց զգալ որպես սոցիումի մաս,

Ավելին …

Ակարոֆոբիա (լատիներեն acarus — տիզ, հունարեն phobos — վախ), հայտնի է նաև որպես սկաբիոֆոբիա: Աննորմալ, իռացիոնալ վախ մանր միջատներից և տզերից: Կպչուն վախ - վախ քոսով հիվանդանալուց: Նկատվում է կպչուն վիճակների նևրոզի ժամանակ:

Միջատի տեսքից արդեն, ակարոֆոբի մոտ սկսում է ուժեղ քոր, ինչը բերում է մաշկի տեղային վնասվածքի և դրա հետագա բարդացման:

Ավելին …

Արախնոֆոբիա (հունարեն՝ ἀράχνη - սարդ և φόβος - վախ) — վախ հոդվածոտանիներից (առավելապես սարդանմաններից), դասվում է տարածված ֆոբիաների շարքին: Ընդ որում, որոշ մարդկանց մոտ կարող է ավելի մեծ վախ առաջացնել ոչ թե հենց սարդը, այլ սարդի պատկերը:

Ամեն երրորդ կինը և ամեն հինգերորդ տղամարդը տառապում են արախնոֆոբիայով:

Ավելին …

Ապիֆոբիա (apiphobia) - (լատիներեն՝ apis - մեղու, հունարեն՝ φόβος - վախ), հայտնի է նաև որպես մելիսսոֆոբիա (melissophobia, երբեմն գրում են քերականական սխալով՝ melissaphobia) և սպեկսոֆոբիա (spheksophobia): Կպչուն իռացիոնալ վախ է մեղուներից, կրետներից կամ նրանց խայթոցներից:

Այս վախը կարող է զարգանալ տարբեր կերպով: Նրան համարում են իռացիոնալ, քանի որ մեղուները բացառապես հազվադեպ են խայթում՝ ինքնապաշտպանության համար:

Ավելին …

Կինոֆոբիա (հին հունարեն κυν - շուն և φόβος - վախ) - հոգեկան խանգարում, ֆոբիա (իռացիոնալ վախ), որի առարկան հանդիսանում են շները: Հոգեբուժության պրակտիկայում, կինոֆոբիայի դասին է ընդունված դասել առանձին, կոպիտ ասած՝ ֆոբիաներ՝ վախը կծելուց (ադակտոֆոբիա) և կատաղությամբ վարակվելուց վախը (ռաբիեֆոբիան): Կինոֆոբիան, որպես օրենք արտահայտվում է մի ուրիշ հոգեկան խանգարման շրջանակներում՝ կարող է հանդիպել շիզոֆրենիայի ժամանակ (այս դեպքում հաճախ համակցվում է սենսոպատիաների, ալգիաների, իպոխոնդրիկ կառուցումների հետ), դեպրեսիայի ժամանակ և ավելի հաճախ նեվրոտիկ խանգարումների կառուցվածքում

Ավելին …

Ալեկտորոֆոբիա (alektorophobia) - կպչուն վախ հավերից և այլ թռչուններից: Ալեկտորոֆոբիայով տառապող մարդիք վախենում են ոչ միայն կենդանի հավերից, այլ նաև նրա որոշակի դետալներից՝ փետուրներից, ձվերից և այլ մարմնի մասերից:

Ալեկտորոֆոբիան որոշվում է, որպես իռացիոնալ վախ, որը իրական է հանդիսանում և ավելի լայն տարածում ունի, քան կարծում ենք:

Ավելին …

Բատրախոֆոբիա, բուֆանոֆոբիա (լատիներեն՝ bufo - «դոդոշ» և հունարեն՝ φόβος - վախ) - վախ գորտերից և դոդոշներից: Այս ֆոբիան ավելի հաճախ հանդիպում է երեխաների մոտ, սակայն այժմ արդեն, երբեմն հանդիպում է ավելի հասուն տարիքում նույնպես: Մարդուն, ով տառապում են բատրախոֆոբիայով, թվում է, որ գորտը կամ դոդոշը այնքան կմեծանա, որ ի վերջո կկարողանա ուտել իրեն:

Բատրախոֆոբիայով տառապողները, տեսնելով գորտին կամ դոդոշին, սրտխառնոց և տագնապ են զգում:

Ավելին …

Զեմիֆոբիա (zemmiphobia) բառացի նշանակում է՝ վախ «մեծ հողափորից»: Բնականաբար հարց է առաջանում՝ ի՞նչ բան է «մեծ հողափորը»:

Կա կարծիք, որ «մեծ հողափորները» մերկ առնետների ցեղատեսակի ներկայացուցիչներ են, որոնք իրենց պահում են խլուրդների պես և նման են նրանց: Նրանք ապրում են Աֆրիկայի որոշ մասերում և ունեն մեծ, ուռուցիկ առջևի ատամներ, որոնցով էլ նրանք թունելներ են փորում: Ասվում է, որ այս առնետները ապրում են հողի տակ՝ 80-ից 300 անդամ ունեցող ընտանիքներով:

Ավելին …

Լյութրաֆոբիա (lutraphobia) - վախ ջրասամույրներից: Ջրասամույրը՝ փոքրիկ բարի արարած է: Ջրի մեջ, ջրասամույրի խաղը դիտելը, թե ինչպես է նա գլուխը ջրից դուրս հանում, կարող է շատ զվարճալի լինել: Համենայն դեպս, ինչ որ բան մարդկանց և ջրասամույրների մեջ չի ստացվում: Ջրասամույրներն ունեն որոշակի վարքի մոդելներ, որոնք կարող են մարդկանց մոտ զզվանք առաջացնել: Եթե մարդը վախենում է ջրասամույրից, ապա դա նշանակում է, որ նա տառապում է լյութրաֆոբիայով:

Պարզվում է, որ այս փափկամազ արարածներից զգուշանալու լուրջ պատճառներ կան:

Ավելին …

Օֆիդիոֆոբիան (ophidiophobia) կամ Օֆիֆոբիան (ophiophobia)՝ կոնկրետ ֆոբիայի հատուկ տիպ է - իռացիոնալ վախ օձերից: Այս բառը առաջացել է հունարեն «ophis» (oφις) - օձ և «ֆոբիա» (φοβία) - վախ բառերից: Օձերից վախը հանդիսանում է ավելի ընդհանուր ֆոբիայի՝ հերպետոֆոբիայի (herpetophobia) ենթաբաժին, ինչը նշանակում է վախ սողուններից:

Այս ֆոբիայի ախտորոշման ժամանակ, սկզբից պետք է առանձնացնել այն մարդկանց, ովքեր չեն սիրում օձերին, զգուշանում են դրանց թույնից և նրանցից բխող վտանգներից իրականության սահմաններում:

Ավելին …

Ագրիզոոֆոբիան (agrizoophobia) վայրի կենդանիներից վախը նկարագրելու համար՝ ընդհանուր տերմին է:

Ագրիզոոֆոբիայով տառապում են շատերը, հատկապես նրանք, ովքեր ծնվել և մեծացել են քաղաքում և վայրի բնության մասին պատկերացում սկսել են կազմել ամենատարբեր ծրագրերի, գեղարվեստական և փաստավավերագրական ֆիլմերի միջոցով:

Ագրիզոոֆոբիան ամենատարածված ֆոբիաներից մեկն է:

Ավելին …

Բակտերիոֆոբիա (հունարեն՝ βακτήριον - փայտիկ և φόβος - վախ) — մանրէներով վարակվելու վախ, նաև անվանվում է միկրոբիոֆոբիա, միկրոֆոբիա, բացիլոֆոբիա։

Բակտերիոֆոբիան հանդիսանում է կլինիկական ֆոբիա, որով տառապում են մարդիկ, ովքեր ունեն մանրէներից և միկրոօրգանիզմներից պարալիզացնող վախի փորձ:

Ավելին …

Բլեննոֆոբիա (blennophobia), միկսոֆոբիա (myxophobia) – վախ լորձից: Մեզանից շատերը զզվում և խուսափում են լորձից և լորձնոտներից՝ երբ դա ընդհանրապես հնարավոր է լինում: Սակայն կան մարդիք, ում համար լորձը վախի և տագնապի առարկա է՝ լորձը նրանց մոտ սարսափ է առաջացնում:

Լորձը՝ բազմաբջիջ օրգանիզմներում, բջիջների արտազատության արդյունքն է: Խխունջները, լորձնոտները և այլ անողնաշարավորներ արտադրում են լորձ, ինչը, բացի պաշտպանական ֆունկցիայից (որպես քսանյութ և որպես գիշատիչներից պաշտպանվելու միջոց՝ տհաճ համի պատճառով),

Ավելին …

Բլատտոֆոբիա (լատիներեն՝ blattoptera կամ blattodea – խավարասեր) — վախ խավարասերներից:

Խավարասերները՝ մեր մոլորակի ամենահին բնակիչներից են: Նրանք ունեն 300 միլիոն տարուց ավելի պատմություն: Այս դիմացկուն միջատները կարողացել են դիմակայել և շարունակել պաշտպանել իրենց գոյությունը՝ ի տարբերություն երկրի երեսից վերացած կենդանի և բուսական աշխարհի այլ ներկայացուցիչների:

Ավելին …

Սպեկտրոֆոբիա (լատ. spectrum - տեսիլք, պատկերացում + ֆոբիա), Էյզօպտրոֆոբիա (հուն. eisoptron - հայելի + ֆոբիա)՝ կպչուն վախ - վախ հայելիներից:

Այս վախը զգում են հայելիների առջև՝ իռացիոնալ, աննորմալ և մշտական վախ է: Այս վախով տառապողները անտեղի անհանգստություն են զգում նույնիսկ այն դեպքում, երբ նրանք հասկանում են, որ իրենց վախը իռացիոնալ է: Քանի որ նրանց վախը հաճախ հիմնված է սնոտիապաշտության վրա՝ նրանք տագնապում են, որ կոտրված հայելին անհաջողություն կբերի կամ որ հայելու մեջ նայելով,

Ավելին …

Կոնտրելտոֆոբիա կամ ագրաֆոբիա – վախ սեռական ոտնձգություններից։

Գոյություն ունեն ինտիմ բնույթի բազմաթիվ ֆոբիաներ։

Դրանցիցի են՝ ագոնոֆոբիան - բռնաբարության զոհ դառնալու վախը, գենոֆոբիան – վախը սեռական ակտից, գինեկոֆոբիան, անդրոֆոբիան – վախը կնոջից, տղամարդուց և այլն։ Այս ցանկին է պատկանում նաև կոնտրելտոֆոբիան – ինտիմ պլանի ոտնձգությունների ենթարկվելու վախը։

Ավելին …

Ագորաֆոբիա (հունարեն ἀγορά «շուկա» + φόβος «վախ») – հոգեկանի խանգարում, որի շրջանակներում արտահայտվում է մարդկանց կուտակումից վախը, որոնք կարող են պահանջել անսպասելի գործողություններ։ Անգիտակցական վախ է, որը զգացվում է առանց ուղեկցողների մեծ հրապարակրով կամ անմարդ փողոցով անցնելուց։ Արտահայտվում է անգիտակցաբար, որպես պաշտպանական մեխանիզմ։ Այդ ֆոբիան կարող է առաջանալ, մի ինչ-որ բանի վախից, որը կապված է մարդկանց ու մարդկանցից ստացած հուզական տրավմայի հետ։

Ավելին …

Աբլյուտոֆոբիա (լատ. ablutio «լվացվել, կեղտը լվալ») — սպեցիֆիկ ֆոբիա է, որի դեպքում մարդը մշտական, իռացիոնալ, կպչուն վախ է ունենում լողանալուց, լվացք անելուց կամ մաքրությունից։ Աբլյուտոֆոբիան, որպես օրենք ավելի հաճախ հանդիպում է երեխաների ու կանանց մոտ քան տղամարդկանց։

Իր մեջ է ներառում լոգասենյակներից և զուգարաններից (մասնավոր) վախը։

Ավելին …

Ագիրոֆոբիա (հին հուն. ἄγυια — փողոց, φόβος — վախ), կամ դրոմոֆոբիա (հին հուն. δρόμος — ճանապարհ, վազք, φόβος — վախ) — սպեցիֆիկ ֆոբիա, մշտական իռացիոնալ, կպչուն վախ փողոց կամ ճանապարհ անցնելուց։ Տվյալ խանգարման պատճառներ կարող են լինել մտերիմ մարդու կորուստը ճանապարհատրանսպորտային պատահարից, չափից մեծ տարվածություն նորություններով, անինքնավստահություն կամ ՃՏՊ-ի ականատես լինելը։

ՄԱՐԴՈւ ՎԻՃԱԿԸ

Ավելին …