Պառկած էր իր համար Օձը գետի ափին և տաքանում էր արևի տակ: Սողաց նա գետին ավելի մոտ և գետի թափանցիկ ջրերի մեջ նայեց: Եվ տեսավ Օձն իր արտացոլումը: Երկար զմայլվեց Օձն իր արտացոլումով: Այդ զբաղմունքի առաջ նրան հայտնաբերեց մոտակայքով թռչող Ագռավը:
— Այդ ի՞նչ ես անում, — հարցրեց նա Օձին:
— Իմ արտացոլմանն եմ նայում: Ուզում եմ ինձ ուշադիր զննել:
Սողում էր գետնի վրայով Օձը: Նրան մոտ թռավ Արծիվն ու ասաց՝
— Դժբախտ, Դու ամբողջ կյանքդ դատապարտված ես սողալ: Ոչ թե ինձ նման՝ ինձ տրված է թռչել:
Նայեց Արծվին Օձն ու ասաց՝
— Ճիշտը Քոնն է, Արծիվ, ես թռչել չեմ կարող: Սակայն ես գիտեմ թե ինչ բան է թռիչքը:
Մեռյալ անապատի շիկացած ավազների մեջ աճում էր մի միայնակ Ծառ: Փշոտ ավազները ծածկում էին նրան: Արևն անխնա այրում էր նրա կեղևը: Իսկ Ծառը, ի հակառակ այդ ամենի ապրում էր:
Անապատի վրայով թռչելով անցնում էր Ուրուրը: Տեսավ Ուրուրը Ծառը, նստեց նրա ճյուղին: Հայացքը պտտեցրեց անապատի վրայով և ասաց՝
— Տարօրինակ ես Դու, Ծառ, և ինչու՞ ես Դու շարունակում ապրել այս մեռած տաք ավազների մեջ:
Շաբաթ երեկոյան, քահանան գնաց օրհնելու իր ծխականներին և հանգանակություն հավաքելու եկեղեցու շինարարության համար: Երեկոյան կողմ նա հասավ տեղացի նկարչի տուն:
Բարձրանալով նրա արվեստանոց, քահանան այնպիսի ջանասիրությամբ սկսեց թափ տալ սուրբ ջրով ցողիչը, որ թրջեց առաջիկա որմնանկարների համար նկարած թղթերը:
Տեսնելով, որ աշխատանքը փչացրած է, նկարիչը լուրջ բարկացավ:
Մի անգամ, ընկերներ շրջապատում, մի հարգարժան սենյոր, ով հայտնի էր իր գրամոլությամբ և նրանով որ հետաքրքիր պատմություններ էր պատմում, սկսեց բորբոքված ապացուցել, որ նախկինում ինքը ոչ մի անգամ ապրել է այս աշխարհում:
Որպեսզի իր խոսքերին ավելի մեծ կշիռ տա, նա իր խոսքերը հիմնավորեց հին իմաստուն և գիտնական Պյութագորասի հայտնի արտահայտությամբ:
Կար չկար մի աղքատ արհեստավոր կար: Իր արհեստանոցում աշխատելուց հետո, նա երբեմն այցելում էր ոչ հեռու ապրող մի հարուստ սենյորի: Արհեստավորը թակում էր դուռը, զգուշությամբ ներս մտնում և հայտնվելով հարուստ պալատներում անվանի պարոնի առջև, հանում էր իր գլխարկը և հարգարժան գլուխ տալիս:
- Ի՞նչ է Քեզ ինձանից պետք, եղբայր, - հարցրեց նրան մի անգամ տանտերը:
Հայտնի է, որ տարվա որոշակի ժամանակահատվածում վանականը պետք է պաս պահի: Այդ օրերին, վանքի կանոնագիրքը արգելում է նրանց միս և այլ յուղալի ուտեստներ օգտագործել: Ճիշտ է, երբ վանականները ճանապարհորդում են, կամ էլ գթություն են հայցում, ապա բացառության կարգով նրանց թույլ է տրվում սնվել այն ամենով, ինչ նրանց ճակատագիրը կուղարկի:
Մի անգամ, իր վանական գործերով ճանապարհորդելու ընթացքում, երկու վանական կանգ առան ճանապարհից հանգստանալու և կերակրվելու մի պանդոկում,
Վեր կաց վերջապես այ քնկոտ, - սրտացավորեն ասաց գյուղացին որդուն: - Արևն արդեն վաղուց ծագել է: Չես ամաչու՞մ , այդքան երկար անկողնում թավալ ես տալիս:
Ճանապարհվելով մի արևոտ օր մարդկանց նայելու և իրեն ցույց տալու, մի սենյոր, փողոցում հանդիպեց իր վաղեմի ծանոթին: Ուրախանալով այդ հանդիպումից և ցանկանալով սիրտը թափել, նա սկսեց ոգևորված հարցուփորձ անել իր ծանոթին՝
- Բա, անճանաչելի ես դարձել: Գույնդ բոլորովին գցել ես, աչքերդ էլ փայլն են կորցրել: Հո բան չի՞ պատահել:
Մի գավառական տոսկանական քաղաքում հայտնվեց մի անգամ մի օտարական: Որպեսզի իր անձին ավելի մեծ կշիռ տա և իր վրա ուշադրություն հրավիրի, նա սկսեց իրողություններ և հնարովի պատմություններ պատմել իր հայրենի քաղաքի մասին: Թե ինչ հրաշքներ կային այնտեղ: Դե իհարկե նրա պատմածները անհամեմատելի էին տեղի մոխրագունության և խլության հետ:
Շաղակրատ հյուրի շուրջը ոչ մեծ բազմություն հավաքվեց: Շուտով նրանց մոտեցավ շրջանում բոլորի կողմից հարգված մի ողջամիտ քաղաքացի:
Քարբի խայթոցի դեմ չկա այլ միջոց, քան անմիջապես վնասված հատվածը մսով կտրել հանելը: Ահա թե ինչու է ողջ կենդանական աշխարհը հեռու մնում այդ վտանգավոր օձից, և նրան տեսնելով առանց հետ նայելու փախչում հեռու:
Դուրս ընկած աչքերով քարբը, ահռելի ականջներ ունի, կարծես գլխի վրայի առագաստներ լինեն: Նա այնքան չի վստահում տեսողությանը, որքան իր սուր լսողությանը, իսկ հոտառության շնորհիվ ընդունակ է զոհին նկատել մեծ հեռավորությունների վրա:
Վտանգ զգալով, բադերը համերաշխ վեր թռան և սկսեցին թռչել լճի վրայով: Բարձրությունից ավել լավ էր երևում, որ լճի ողջ ափը վխտում էր գլխի վրա ծակող թեփուկավոր կատար և ամուր ճանկերով թաթեր ունեցող երկարապոչ սողուններով: Ի տարբերություն վիշապների, նրանք չունեին թաղանթավոր թևեր: Բայց աչքի էին ընկնում անհավանական չարությամբ և նենգությամբ: Այպիսի արարածը ինչ վրա նայում է՝ շուրջն ամեն ինչ չորանում է, ոտքն էլ որտեղ դնում է՝ խոտ էլ չի աճում:
Սովն այդ օձերին քշել էր լճի ափ,
Քամին դադարեց, և առագաստները անուժ կախվեցին կայմի ռեյից: Ամեն ինչը կանգ առավ: Նույնիսկ արծաթափայլ լուսնի արահետը արտացոլված ջրի հայելու վրա չէր դողդղում:
Հանկարծ, գիշերվա լռությունը խախտվեց խորհրդավոր ձայներով: Թվաց թե դա ալիքներն են քչփչում՝ կիսվելով անցած օրվա տպավորություններով:
Շուտով, ծովի խորքերից ավելի ու ավելի հստակ սկսեց հնչել ինչ-որ մեկի քաղցրաշունչ երգը:
Ասիայի ամայի լեռներում ապրում է մի հրաշք-թռչուն: Նա շատ նուրբ ու մելոդիկ ձայն ունի, իսկ նրա թռիչքը լցված է գեղեցկությամբ և վեհությամբ և անկախ նրանից թե նա երկնքում է թե հանգստանում ժայռի վրա, նա ստվեր չի թողնում, որովհետև նրա փետուրները փայլում են արևի լույսի նման վառ լույսով:
Նույնիսկ մահից հետո նա անհետ չի կորում, քանզի նրա մարմինը չի փտում, իսկ նրա փայլուն փետուրները շարունակում են լույս ճառագայթել նախկինի նման:
Հենց որ հրդեհ բռնկվեց գյյուղացու տանը, բոլոր կենդանիները, փոքրից մինչև մեծ, փախան բակից:
Վախեցած հավերը, սագերը, աղավնիները, հնդկահավերը, ճագարները, ոչխարները, խոզերը, ձիերը, կովերը, բակի շան և կատվի հետ, հեռվից հետևում էին հրդեհին:
Քամուց բորբոքված կրակի լեզվակները, ժլատությամբ խժռում էին չոր գերանները: Շուտով արդեն տանիքն էլ փլվեց և հրդեհի վերևում կայծերի մի սյուն գոյացավ:
Հին ժամանակներում, Աֆրիկայի հյուսիսում փարթամ անտառներ էին աճում, որոնք լի էին գազաններով և թռչուններով, իսկ լիաջուր գետերը լի էին ձկներով:
Սակայն մի անգամ, այդ կողմերում հայտնվեց մի սարսափելի հրեշ՝ կիսաթռչուն-կիսաձուկ, Վասիլիսկ անունով: Նրա անճոռնի գլխի վրա մի լողակ էր վեր խոյանում, որը սապատի նման անցնում էր նրա մեջքով և վեր ածվում երկար պոչի: Նա չղջիկների նման անհասկանալի թևեր ուներ:
Բարձր թռչելով անծայրածիր անապատի վրայով, Փյունիկը ճամբարի խարույկի մի հեռավոր կրակ նշմարեց: Նա հասկացավ, որ կյանքի մեծագույն փորձության ժամն է և ինքը պետք է հաստատակամ ենթարկվի ճակատագրի կամքին:
Փյունիկը բավականին խոշոր էր աշխարհի երեսին ապրող բոլոր արծիվներից, իսկ փետուրների գեղեցկությամբ և վառությամբ նույնիսկ համեմատել հնարավոր չէր նրանց հետ:
Կախելով ճկուն վիզը ջրի հայելու կողմ, կարապը երկար նայում էր իր արտացոլմանը: Նա հասկացավ ձմեռվա ցրտերի նման իր ամբողջ մարմնով անցնող հոգնածության և դողի պատճառը:
Հիմա նա հաստատ գիտեր, որ իր ժամն է և եկել է ժամանակը կյանքին հրաժեշտ տալու:
Նրա փետուրները նույնքան գեղեցիկ էին ու սպիտակ, ինչպես երիտասարդ տարիներին: Նրան հաջողվել էր անբիծ մաքրության մեջ պահել իր հագուստը,
Հենց որ ձկնկուլը ողևորվեց կեր փնտրելու, թաքստոցում նստած իժը անմիջապես դուրս սողաց և գողեգող մոտեցավ նրա բնին: Փափկամազ թռչնակները խաղաղ քնած էին՝ ոչ մի բան չկասկածելով: Օձը նրանց շատ մոտ սողաց: Նրա աչքերը փայլեցին չար փայլով, և սկսվեց բռնությունը:
Խաղաղ քնած թռչնակներից յուրաքանչյուրը մի թունավոր խայթոց ստանալով, այդպես էլ չարթնացավ:
Իրենից գոհ չարագործը նորից ետ սողաց իր թաքստոցը,
Կար չկար մի բարի արքա կար, սակայն թշնամիներ ուներ՝ անհամար: Նրա հավատարիմ և հնազանդ կռունկները շատ էին անհանգստանում նրա ճակատագրի համար: Վտանգները հետևում էին արքային ամեն օր և ամեն քայլափոխի, հատկապես գիշերը, երբ չար թշնամիները կարող էին շրջապատել պալատը:
- Ի՞նչ ձեռնարկենք, - մտածեցին կռունկները՝ խորհրդի նստելով: - Ախր զինվորներից ոչ մի օգուտ չկա:
