Կար մի արևելյան տիրակալ, ում իմաստությունը արևի նման լուսավորում էր իր երկիրը կենարար ճառագայթներով: Ոչ ոք չեր կարողանում գերազանցել նրան իր իմաստության մեջ և համեմատվել նրա հետ իր հարստությունով:
Մի անգամ վեզիրն եկավ նրա մոտ շատ մտահոգված՝
— Օ, մեծն սուլթան, Դու ամենաիմաստունն ես, ամենահզորը մեր երկրում:
Կար չկար մի Ուսուցիչ կար, ում մոտ եկան երկու հոգի և խնդրեցին, որ դառնան նրա աշակերտները: Նա համաձայնվեց, ասելով նրանց, որ վերցնում է երեք ամսվա փորձաշրջանով: Ինսուն օրվա ընթացքում, Վարպետը նրանց ոչ մի հանձնարարություն չէր տալիս, նրանց հետ ոչ մի զրույց չէր անց կացնում և նրանց չէր կանչում ժողովների:
Երբ փորձաշրջանն վերջանում էր, նա երկուսին էլ բակ կանչեց, և ասաց՝
Ավիցենան մի նորաթուխ և շատ ջանասեր աշակերտ ուներ: Մի անգամ մեծ բժշկի մոտ մի կույր բերեցին:
Ուսուցիչն ասաց, թե ինչ բաղադրիչներ է պետք իրար խառնել, որ երկու բլիթ ստացվի: Աշակերտն արեց նույնությամբ, ինչպես ասվել էր: Այդ բլիթները դրեցին հիվանդի աչքերին, և մյուս օրը հիվանդը սկսեց տեսնել:
Աշակերտի հարևանը նույնպես կույր էր:
Մի մարդ, տանջված իր անվերջ անհաջողություններով, երդվեց, որ եթե անհաջողությունները թողնեն իրեն, նա կվաճառի իր տունը և այն գումարը որ կստանա այդ գործարքից, կբաժանի աղքատներին:
Մի որոշ ժամանակ անց, ճակատագիրը բարյացակամություն ցուցաբերեց նրա նկատմամբ, և նա հիշեց իր երդման մասին: Սակայն նա չէր ուզում այդքան գումար կորցնել, և այդ ժամանակ նա մի ելք գտավ:
Նա հայտարարեց, որ վաճառում է իր տունը, սակայն միայն կատվի հետ միասին:
Մի անգամ մարդը վարդ տնկեց, անկեղծ հետևում էր վարդին, ջրում: Եվ նախկան վարդը կծաղկեր, նա ուշադրությամբ զննեց այն: Նա տեսավ կոկոնը, որն շուտով պետք է բացվեր սակայն դրա հետ մեկտեղ նա վարդի ցողունի վրա փշեր նկատեց, և մտածեց՝ «Ինչպե՞ս այս փշոտ բույսից կարող է բացվել գեղեցիկ ծաղիկ»: Տրտմած այդ մտքից նա այլևս չջրեց վարդին և ծաղիկը մահացավ նախկան ծաղկելը:
Նասրեդդինի տուն մի մարդ եկավ, ով ուզում էր նրա աշակերտը դառնալ: Տանը շատ ցուրտ էր, և մինչ նրանք սպասում էին, որ կինը նրանց տաք ապուր կբերի, Մոլլան կենտրոնացած փչում էր իր ձեռքերին: Նորեկը, իմանալով, որ լուսավորված սուֆիստի ցանկացած գործողություն ունի թաքնված իմաստ, հարցրեց նրան, թե ինչու է նա այդպես անում:
- Որպեսզի տաքանամ, իհարկե, – պատասխանեց նա:
Վարպետ Բահաուդդինը իր ամբողջ կյանքում երջանիկ էր, ժպիտը երբեք չեր իջնում նրա դեմքից: Նրա ամբողջ կյանքը ներծծված էր տոնի բուրմունքով: Նույնիսկ մահանալուց, նա ուրախ ծիծաղում էր: Թվում էր, թե նա վայելում էր մահվան գալուստը: Նրա աշակերտները նստած էին նրա կողքին և նրանցից մեկը հարցրեց՝
— Ինչու՞ ես ծիծաղում: Ամբողջ կյանքիդ ընթացքում Դու ծիծաղել ես, և մենք երբեք չենք խիզախել հարցնել Քեզ, թե ինչպես է դա Քեզ հաջողվում: Եվ ահա հիմա, կյանքիդ վերջին պահին Դու նորից ծիծաղում ես:
Երեք իմաստուն վիճեցին այն բանի մասին, թե ինչն է ավելի կարևոր մարդու համար՝ նրա անցյալը, ներկան թե ապագան: Նրանցից մեկն ասաց՝
— Իմ անցյալն է ինձ դարձնում այն մարդը, ինչ ես կամ: Ես գիտեմ այն ամենը, ինչ սովորել եմ անցյալում: Ես հավատում եմ ինձ, որովհետև ես լավ եմ կատարել շատ գործեր անցյալում: Ինձ դուր են գալիս մարդիկ, ում հետ ես լավ եմ զգացել անցյալում, կամ նրանց նմանները: Եվ հիմա նայելով Ձեզ, և տեսնելով Ձեր ժպիտները ես սպասում եմ Ձեր առարկություններին, որովհետև մենք առաջին անգամ չէ,
Շատ հնում, մի գյուղ եկավ ու սկսեց այնտեղ ապրել մի ծեր ու իմաստուն մարդ: Նա երեխաներ շատ էր սիրում և նրանց հետ շատ ժամանակ էր անց կացնում: Նա նաև սիրում էր նրանց նվերներ անել, սակայն միշտ նրանց փխրուն նվերներ էր նվիրում: Որքան էլ որ չէին ջանում երեխաները նուրբ վերաբերվել,... նրանց նոր խաղալիքները կոտրվում էին: Երեխաների տրամադրությունն ընկնում էր և նրանք լաց էին լինում: Մի որոշ ժամանակ անց, իմաստունը նոր խաղալիք էր նվիրում, սակայն ավելի փխրուն:
Մի անգամ ծնողները մոտեցան նրան խոսքերով՝
Երբ ես դեռ երեխա էի, ինձ սովորեցնում էին բարի գործեր անել: Դրանք կարող էին փոքրիկ և հեշտ գործեր լինել, սակայն միշտ բարի էին՝ փողոցում երբ գետնին գցած թուղթ էի տեսնում՝ վերցնում և գցում էի աղբամանի մեջ, ուտելուց հետո լվանում էի ափսես, օգնում էի ծերունիներին փողոցն անցնել, խնայողաբար էի վերաբերվում բնությանը: Ինձ դուր էր գալիս բարի լինել: Մի անգամ փողոցում զբոսնելիս մի վիրավոր շուն տեսա՝ նստած փողոցի մեջտեղում: Նրան մեքենա էր հարվածել, և նա չէր կարողանում շարժվել՝ նրա երկու ոտքերը կոտրված էին:
Երիտասարդ Արքան նոր էր նստել գահի վրա երբ տեսավ իր երազում հրեշտակի, ով ասաց՝
– Կկատարեմ Քո մեկ ցանկությունը:
Առավոտյան Արքան կանչեց իր խորհրդականներին:
– Հրեշտակը ինձ խոսք տվեց կատարել իմ մի խնդրանքը: Ուզում եմ, որ իմ հպատակները երջանիկ ապրեն: Ասեք ինձ, ինչպիսի՞ թագավորություն է նրանց պետք:
Մի անգամ մի քանի ջուր կրողներ եկան նույն ջրհորի մոտ և իրենց մաքուր դույլերը լցրեցին մաքուր ջրով, այնուհետև տարան այդ ջուրը ծարավներին՝ ամեն մեկը իր գյուղը: Մարդիկ բերեցին իրենց ջրամանները, որ ջուր վերցնեն նրանցից, սակայն նրանք մոռացել էին լվալ այն: Առաջին գյուղում ջրամաններում նախկինում եղել էր ազնվամորու օշարակ, մյուս գյուղում՝ ձուկ, իսկ երկրորդում՝ տնական օղի:
Ջուր կրողները զգուշացնում էին, որ ջրամանները պետք է մաքուր լինեն, սակայն մարդիկ ուշադրություն չդարձրեցին նրանց խոսքերին:
Գարնանային արևն ու մաքուր օդը թուլացրեցին ոտքերս և ես նստեցի այգու նստարանի վրա:
Քաղցր գարնանային իրականությունից ինձ հանեց նստարանի ետևից եկող խշխշոցը: Ես շրջվեցի և տեսա մոտ վես տարեկան մի տղայի, ով ուշադիր զննում էր նստարանի տակ: Տղան առանց շտապելու պտտվեց նստարանի շուրջը, շարունակելով ինչ-որ բան փնտրել:
Տղայիս ծնունդից հետո ես ավելի ջերմ էի սկսել վերաբերվել երեխաներին:
Նրանք երկուսն էին՝ Տղամարդն ու Կինը: Նրանք ինչ-որ տեղ գտել էին միմյանց և հիմա ապրում էին մի կյանքով՝ ինչ-որ տեղ ծիծաղելի, ինչ-որ տեղ աղի, մի խոսքով երկու ամենասովորական երջանիկների ամենասովորական կյանքով: Նրանք երջանիկ էին, որովհետև երկուսով էին, և դա շատ ավելի լավ է քան մենակ լինելը: Տղամարդը՝ Կնոջը Ձեռքերի վրա էր տանում, գիշերները՝ երկնքում աստղեր էր վառում նրա համար, տուն էր կառուցում, որ Կինն այնտեղ ապրի: Եվ բոլորն ասում էին՝
«Ախր ոնց կարելի է այս տղամարդուն չսիրել, ախր նա իդեալ է:
Արևելքում ապրում էր մի իմաստուն, ով այսպես էր սովորեցնում իր աշակերտներին՝
- Մարդիկ վիրավորում են երեք եղանակներով: Նրանք կարող են ասել, որ Դու հիմար ես, կարող են Քեզ ստրուկ անվանել, և կարող են Քեզ ապաշնորհ անվանել:
Եթե Ձեզ հետ այդպիսի բան է տեղի ունեցել, ապա հիշեք հետևյալ ճշմարտությունը՝
1. Միայն հիմարն է անվանում հիմար ուրիշին, որովհետև գիտե, թե ինչ է նշանակում հիմար լինել:
Նախքան որևե մեկին գնահատական տալուն, սովորեք գնահատել որևե մեկին՝
Եթե Դուք հանդիպել եք մի հղի կնոջ, ով արդեն 8 երեխա ունի, որոնցից երեքը խուլ են, երկուսը՝ կույր, մեկը՝ մտավոր հետամնաց, իսկ ինքը՝ կինը, հիվանդ է սիֆիլիսով, Դուք նրան խորհուրդ կտայի՞ք... ընդհատել հղիությունը:
Նախքան այս հարցին պատասխանելը, փորձեք պատասխանել ևս մեկին…
Ապրում էին մի գյուղում... սագեր: Ամեն շաբաթ նրանք գալիս էին եկեղեցի և լսում էին Հոգևոր Հովվի քարոզը այն մասին, թե ինչպիսի հաճույք է թռչելը:
- Ինչու՞ ուղղակի քայլել գետնի վրայով: Դուք կարող եք թռչել, - հորդորում էր եկեղեցականը սագերին:
- Դուք կարող եք երկինք բարձրանալ, ճախրել ամպերի մեջ, թռչել դեպի տաք երկրներ: Դուք կարող եք թռչել:
Թոռն եկավ Պապիկին այցելելու: Ծերունին սկսեց հարցնել նրան իր գործերից, սակայն թոռը քչախոս էր:
– Դու կարծես հոգնած լինես, կարծես մի մեծ ու ծանր կյանք ես ապրել, – նկատեց պապը:
– Դու ճիշտ ես, իմ կյանքում ոչ մի լավ բան չկա, – հոգոց քաշեց թոռը:
– Ես քեզ նվեր եմ պատրաստել, որպեսզի փարատեմ Քո տխրությունը, – ասաց Պապը:
Ի՞նչ տեղի կունենա, եթե գորտին գցենք եռման ջրով կաթսայի մեջ: Նա անմիջապես կորոշի՝
«Այստեղ լավ չէ: Անհրաժեշտ է արագ փախչել»: Եվ անմիջապես դուրս կթռչի:
Իսկ ի՞նչ կլինի, եթե նույն գորտին դնենք սառը ջրով կաթսայի մեջ և կաթսան դնենք կրակին: Գորտը կթուլանա:
Նա իհարկե կնկատի, որ հետզհետե տաքանում է, սակայն կմտածի՝
Մի հարուստ մարդ երթևեկում էր մի թանկարժեք կառքով որին լծված էին վեց ազնվացեղ ձի, գնված տարբեր երկրներում: Կառքը խրվեց ցեխի մեջ և որքան էլ կառապանը ձիերին չեր մտրակում, նրանք չէին կարողանում ցեխից դուրս բերել այն: Կողքով անցնում էր մի գյուղացի իր սայլով, որն լծված էին երկու ձի: նա հեշտությամբ անցավ այդ ցեխի միջով: Հարուստը զարմացավ և հարցրեց գյուղացուն՝
- Ինչու՞մ է քո ձիերի ուժը:
