Մի անգամ Ջալալիդդին Ռումին՝ մեծ սոխիստ միստիկը, իր աշակերտներին բերեց մի դաշտի մոտ, որտեղ ամիսներ շարունակ ֆերմերը փորձում էր ջրհոր փորել: Աշակերտներն այնքան էլ չէին ուզում այնտեղ գնալ՝ ի՞նչ իմաստ ուներ: Այն, ինչ ուզում էր Վարպետն ասել, նա կարող էր ասել նաև այստեղ: Սակայն Ջալալիդդինը իրենը պնդեց՝
— Գնանք ինձ հետ: Առանց դրա Դուք չեք կարողանա հասկանալ, թե ինչի մասին եմ խոսում:
Մի անգամ փոքրիկ տղան հարցրեց իր մորը՝
— Մայրիկ, ինչու՞ են հասուն մարդիկ վիճում և բարկանում իրար վրա:
— Ես չգիտեմ փոքրիկ, — պատասխանեց մայրը, — այդպես է եղել միշտ: Միգուցե երբ Դու մեծանաս կկարողանաս փոխել դա:
— Ինչպե՞ս, — հարցրեց փոքրիկը:
Մի օդաչու թռչում էր Կալիֆոռնիայի վրայով: Հանկարծ նա ասաց իր ընկերոջը՝
— Մի ներքև նայիր այն չքնաղ լճին: Ես այդ լճից ոչ հեռու եմ ծնվել: Այ այնտեղ իմ գյուղն է:
Նա ցույց տվեց մի փոքրիկ գյուղի վրա, որը տարածվում էր բլուրների վրա և գտնվում էր լճից ոչ շատ հեռու:
— Ես այնտեղ եմ ծնվել: Մանուկ ժամանակ ես հաճախ էի նստում այդ լճի ափին և ձուկ որսում:
Մի երիտասարդ երթևեկում էր իր նոր փայլում «Յագուար»-ով լավ տրամադրության մեջ, քթի տակ ինչ որ մեղեդի երգելով: Հանկարծ նա ճամփեզրին նստած երեխաներ տեսավ, ովքեր մեքենա էին կանգնեցնում: Այն բանից հետո, որ ընթացքը դանդաղեցնելով զգուշորեն անցավ նրանց կողքից և նորից ուզեցավ արագություն հավաքել, հանկարծ նա լսեց, որ մեքենային մի քար կպավ:
Երիտասարդը կանգնեցրեց մեքենան, դուրս եկավ և բռնելով տղաներից մեկի օձիքից սկսեց թափ տալ, գոռալով՝
Մի անգամ Ուսուցիչն ու աշակերտը զբոսնում էին գետի ափին:
— Ուսուցիչ: Մարդիկ չեն հասկանում միմյանց: Մարդիկ ջանում են շփվել, գրքեր են կարդում, որոնք նրանց պատմում են փոխհասկացվածության մասին և միևնույն է գալիս ու հանգում են մի անտեսանելի պատի: Ինչու՞ է այդպես: Մի՞թե չի կարելի սովորել դա:
— Արի ինձ հետ, — Ուսուցիչը սառույցի վրայով քայլելով հասավ գետի մեջտեղին:
Մի մարդ մահացավ և ընկավ Դրախտ: Տեսավ, որ բոլորը այնտեղ ուրախ են, երջանիկ և բարյացակամ: Իսկ մնացածը՝ նույնն է, ինչ սովորական կյանքում:
Եվ հարցրեց նա հրեշտակապետին՝
— Իսկ կարելի՞ է տեսնել թե ինչ բան է դժոխքը: Գոնե աչքի ծայրով:
— Լավ, արի ցույց տամ:
Գանձեր որոնողը մի հին գրքում կարդաց, որ մի վայրում անթիվ անհամար գանձեր կան թաղված և որոշեց գտնել: Նա շատ երկար փնտրեց այդ գանձերը: Մի անգամ, փորելու ընթացքում նա նկատեց, որ երկնքից իր մոտ է իջնում մի ոսկյա բահ: Մարդն ուրախացած վերցրեց այն և երջանիկ տարավ տուն: Թաղված գանձերի մասին նա մոռացավ, համարելով, որ երկնքից իջած ոսկյա բահը իրեն բավարար է: Եվ լսեց նա ձայնը երկնքի՝
- Այդ բահով Դու պետք է փորեիր և գտնեիր անթիվ անհամար գանձեր: Եվ հենց նա կբերեր քեզ դրանց մոտ:
Կնոջը, ով բողոքում էր, որ հարստությունը նրան երջանկություն չի բերել, Վարպետն ասաց՝
— Դու այնպես ես դատում, կարծես առանց շքեղության և հարմարավետության չկա երջանկություն: Որպեսզի իսկականից երջանիկ լինես, թանկագինս, Քեզ միայն մեկ բան է պետք՝ ինչ-որ բանով զբաղվել, և տարվել դրանով այնպես, որ մոռանաս Քեզ:
Մի անգամ Սուֆիին հարցրեցին՝
— Պնդումներից ո՞րը պետք է ընտրել, եթե երկու սուֆիստական պնդումներ հակասում են միմյանց:
— Նրանք իրար հակասում են միայն այն ժամանակ, երբ նրանց քննարկում ես առանձին-առանձին: Երբ Դուք ծափ տալուց ուշադրություն դարձնեք միայն ձեռքերի շարժումներին և չլսեք ծափի ձայնը, ապա տպավորություն կունենաք, որ ձեռքերը իրար հարվածում են:
Մի անգամ առավոտյան, Չինգիզ խանը իր շքախմբով ճանապարհվեց որսի: Նրա ուղեկիցները զինվեցին նետերով և աղեղներով, իսկ ինքը, իր ձեռքում պահում էր իր սիրելի բազեին: Այդ բազեի հետ չէր կարող համեմատվել ոչ մի նետաձիգ, որովհետև թռչունն իր զոհին նկատում էր երկնքից, որտեղ մարդը չէր կարող բարձրանալ:
Եվ ավաղ, չնայած նրանց ջանքերի, նրանցից ոչ ոք այդպես էլ ոչինչ չորսաց:
— Ինչ անարդար է կյանքը, — բողոքեց աշակերտը:
— Ինչու՞ ես այդպես որոշել, — խորամանկ ժպիտով ասաց Ուսուցիչը:
— Ես միշտ կաթը գնում եմ նույն կնոջ մոտից: Կաթը միշտ թարմ է, յուղալի և ոչ շատ թանկ: Երեկ առավոտյան, շուկայի ճանապարհին մտքերով ընկա, և իմ ձին ուրիշ նրբանցք մտավ: Ստիպված եղա շատ երկար այնտեղից դուրս պրծնել: Հիմար կենդանին համառում էր և չէր ուզում ավելի արագ գնալ:
Աշխարհի վրա կա մի զարմանալի քաղաք, որտեղ ապրում են միայն ջրհորները: Նրանք կենդանի են: Նրանք շատ տարբեր են, նրանցից յուրաքանչյուրն ունի իր զարդերիզը՝ ինչ որ մեկի մոտ այն ոսկուց է, մյուսների մոտ՝ փորագրություններով, տաշած, քարից, փայտից, ճյուղերից: Նրանք բոլորը տարբեր են՝ ով ավելի հարուստ է, ով ավելի աղքատ: Կային նաև շատ աղքատ ջրհորներ՝ շատ հասարակ զարդերիզներով:
Նրանք շատ էին սիրում շփվել միմյանց հետ: Եվ դա իրականացնում էին զարդերիզների միջոցով՝ զարդերիզից զարդերիզ, ինչպես մարդկանց մոտ է լինում՝ շուրթերից շուրթեր:
Կար չկար մի երիտասարդ թայվանացի կար, ով հուսահատ ձգտում էր արժանանալ մի աղջկա սիրուն: Չորս տարի շարունակ նա աղջկան նամակներ էր գրում՝ օրական մեկ նամակ, որտեղ բաց էր անում իր հոգին և պատմում իր զգացմունքների մասին: Եթե այդ երիտասարդը այդքան ջանքեր չգործադրեր, ապա երիտասարդ լեդին դժվար թե ամուսնանար նրա հետ, ում հետ ի վերջո ամուսնացավ՝ դա այն փոստատարն էր, ով նրան այդ նամակներ էր բերում:
Մի անգամ գյուղացին փրկեց դաոսի կյանքը, երբ նա խեղդվում էր: Դաոսը որոշեց իր երախտագիտությունը հայտնել գյուղացին նրա կատարած բարի գործի համար և տարավ նրան իր քարանձավը: Այնտեղ, գաղտնարանից նա հանեց մի ահռելի դդում, որի մեջից էլ հանեց երեք կախարդական իր՝ ասեղ, ձեռնափայտ և թակ: Դրեց այդ իրերը գյուղացու ոտքերի տակ և ասաց՝
— Չնայած, որ այս իրերը տեսքից աննկատ են, սակայն նրանք կախարդական ուժ ունեն՝ ասեղը կյանք է տալիս ու բուժում բոլոր հիվանդությունները, թակը՝ երբ նրանով հարվածում ես,
Մի մռայլ, անձրևոտ օր, Պէտ անունով տղան իր տեղը չէր գտնում և պտտվում էր հոր կողքին, խանգարելով վերջինիս պատրաստվել զեկույցին:
Երբ հոր համբերությունը հատեց, նա ամսագրերի միջից մի գունագեղ ամսագիր հանեց, ամսագրից պոկեց աշխարհի քարտեզով էջը, պատռեց այն բազմաթիվ կտորների և տվեց որդուն, ասելով՝ «Պէտ, այս կտորներից եթե նորից հավաքես աշխարհի քարտեզը, ես քեզ պաղպաղակ գնելու համար գումար կտամ»:
Հայտնի է, թե ինչպես, մի անգամ, բազմաթիվ մարդիկ որոշեցին գանձեր որոնել: Նրանք վերցրեցին բոլոր անհրաժեշտ գործիքները, և ճանապարհ ընկան փնտրելու դեպի այն վայրը, որտեղ գանձերը պետք է թաղված լինեին: Մարդիկ բաշխվեցին ըստ տարածքի և սկսեցին փորելը:
Որոշ մարդիկ շուտ հոգնեցին, և մտածեցին, որ այդ գանձերը չարժեն իրենց գործադրած ճիգերին: Որոշները՝ կղմինդրի կտորներ գտնելով, մտածեցին, որ հենց դրանք են գանձերը: Մյուսները՝ բավականություն ստացան իրենց ստացած աշխատանքից, մտածելով, որ...
Մի անգամ Վարպետը պատմում էր խոսքի հիպնոտիկ ուժի մասին: Ինչ-որ մեկը վերջին շարքերից բացականչեց.
- Դու անհեթեթություն ես ասում: Մի՞թե սուրբ կդառնաս այն բանից, որ անվերջ պնդես «Աստված, Աստված, Աստված»: Մի՞թե մեղավոր կդառնաս այն բանից եթե անվերջ կրկնես՝ «Մեղք, մեղք, մեղք»:
- Տեղդ նստիր խառնածին, — կտրեց Վարպետը:
Այս գրառման մեջ ոչ թե առակ կլինի, այլ կյանքի իմաստուն դասեր: Որոշ մարդիկ վերագրում են այղ խոսքերը Բուդդային:
Դաս առաջին - սկսիր փոքրից՝ դա նորմալ է: Կուժը հետզհետե է լցվում, կաթիլ առ կաթիլ: Ցանկացած Վարպետ ժամանակին սիրող է եղել: Բոլորս էլ սկսում ենք փոքրից, մի անտեսիր փոքրը: Եթե Դու հետևողական և համբերատար ես, ապա հաջողության կհասնես: Ոչ ոք չի կարող հաջողության հասնել մեկ գիշերվա ընթացքում՝
Մի հարուստ մարդ հարցրեց իր ընկերոջը՝
— Ինչու՞ են ինձ մեղադրում ժլատության մեջ, երբ գիտեն, որ մահիցս հետո ես հրահանգել եմ, որ ինչ որ ունեմ ծախսվի բարեգործական նպատակներով:
— Ի պատասխան, — ասաց ընկերը, — ես ինձ թույլ կտամ պատմել այն մասին, թե ինչպես էր խոզը բողոքում կովին, որ իր հետ վատ են վարվում՝ «Մարդիկ միշտ խոսում են քո բարության և նուրբ աչքերի մասին:
